فیلم «مارول‌ها» (The Marvels) در حال تاریخ‌سازی است اما نه از جنبه‌ی مثبت، زیرا این دنباله‌ی جنجالی فیلم «کاپیتان مارول» (۲۰۱۹) بدترین افتتاحیه‌ تاریخ دنیای سینمایی مارول را در گیشه داشته است. به‌ عبارت دیگر، هیچ‌کدام از ۳۲ فیلم دیگری که مارول در ۱۵ سال اخیر روی پرده فرستاد، چنین فروش افتضاحی را در هفته اول تجربه نکرده‌ بود. از این گذشته، فروش بد مارول‌ها زنگ خطر را برای مارول به صدا درآورده است، زیرا این فیلم حتی از «فلش» که به دنیای توسعه‌یافته دی‌سی تعلق داشت هم فروش کمتری در گیشه آمریکای شمالی داشته است! (توجه داشته باشید که دنیای توسعه‌یافته دی‌سی در دوره‌ی اکران فلش، عملا به پایان رسیده بود و قرار بود از ابتدا آغاز شود) وقتی چشمانمان را باز می‌کنیم و می‌بینیم که فلش – فیلمی از یک جهان سینمایی منسوخ – در مقابل مارول‌ها اثر موفقی به نظر می‌رسد، این بدین معناست که شرکت مارول نیاز به تحولات اساسی دارد. اما دقیقا چه اتفاقی افتاد و مارول‌ها چگونه به یک فاجعه‌ی تاریخی تبدیل شد؟

دلایل متعددی برای شکست مارول‌ها وجود دارد، از تاثیرات اعتصاب اعضای انجمن بازیگران سینما و فدراسیون هنرمندان تلویزیون و رادیو آمریکا، تبلیغات ضعیف و ناکارآمد دیزنی تا گستردگی بیش از حد دنیای سینمایی مارول و حتی نفرت سینمادوستان از آثار ابرقهرمانی. با این حال، کسی انتظار نداشت که مارول‌ها تا این اندازه ضعیف عمل کند زیرا جلیقه‌ی ضدگلوله‌ی «دنیای سینمایی مارول» را برتن داشت و این آثار حتی در بدترین حالت هم بودجه‌ی خود را جبران می‌کنند اما مارول‌ها به مسیر کاملا متفاوتی رفت.

بخش اول: عملکرد تراژیک فیلم «مارول‌ها» در گیشه

مارول‌ها که با بودجه‌ای حدود ۲۲۰ میلیون دلار ساخته شد (این تنها هزینه تولید است و هزینه بازاریابی را هم باید به آن اضافه کرد)، طبق تحلیل‌ها قرار بود در هفته‌ اول چیزی حدود ۷۵ الی ۸۰ میلیون دلار بفروشد. این اعداد در مقایسه با افتتاحیه‌ی ۱۵۳.۴ میلیون دلاری فیلم کاپیتان مارول در سال ۲۰۱۹ پایین‌تر بودند اما ۸۰ میلیون دلار همچنان افتتاحیه‌ی قابل‌ توجهی به حساب می‌آمد.

• فیلم ابرقهرمانی «مارول‌ها» ضعیف‌ترین افتتاحیه دنیای سینمایی مارول را رقم زد

این پیش‌بینی‌های اولیه اما با نزدیک شدن زمان اکران فیلم، به تدریج کاهش پیدا کرد؛ بیشتر به این دلیل که تریلرها بازخوردهای چندان مثبتی دریافت نکرده بودند و به دلیل اعتصاب بازیگران، بری لارسون (بازیگر نقش کارول دنورز) اجازه نداشت که فیلم را جایی تبلیغ کند. تحلیل‌ها حالا نشان می‌دادند که افتتاحیه فیلم چیزی حدود ۶۰ الی ۶۵ میلیون دلار باشد، با این حال بعضی از آمارها حاکی از این بود که باید منتظر فروش پایین‌تری هم باشیم، چیزی حدود ۵۰ الی ۵۵ میلیون دلار.

با روی پرده رفتن فیلم، تقریبا همه‌ی این پیش‌بینی‌ها غلط از آب درآمد و فیلم در هفته‌ی آغازین، ۴۶.۱ میلیون دلار در گیشه‌ی آمریکای شمالی فروش داشت. این نخستین بار بود که فیلمی از دنیای سینمایی مارول، در هفته‌ی افتتاحیه و در بازار آمریکا، کمتر از ۵۰ میلیون دلار می‌فروشد. حتی گمنام‌ترین محصولات آن‌ها همانند «مرد مورچه‌ای» (۲۰۱۵) یا «نگهبانان کهکشان» (۲۰۱۴) که برای اکثر سینمادوستان ناآشنا جلوه می‌کردند هم بیش از این فروخته بودند (مرد مورچه‌ای در هفته‌ی اول ۵۷.۲ میلیون دلار و نگهبانان کهکشان حدود ۹۴ میلیون دلار فروخت).

تا پیش از مارول‌ها، ضعیف‌ترین افتتاحیه‌ی دنیای سینمایی مارول به «هالک شگفت‌انگیز» (۲۰۰۸) تعلق داشت که در هفته‌ی اول ۵۵.۴ میلیون دلار فروخته بود و در نهایت با فروش کلی ۲۶۴.۸ میلیون دلار به کار خود پایان داد. با عملکرد فعلی مارول‌ها، به نظر نمی‌رسد که این فیلم حتی بتواند به فروش ۲۶۴.۸ میلیون دلاری هالک (فیلمی که ۱۵ سال قبل اکران شد) برسد. اگر تورم را در نظر بگیریم، فروش فعلی مارول‌ها حتی تراژیک‌تر هم جلوه می‌کند و آن را باید یک فاجعه‌ی تجاری بزرگ برای دیزنی بدانیم.

پادشاهی در آستانه سقوط؟

این تئوری که مارول‌ها در ادامه با افت فروش شدیدی روبه‌رو نمی‌شود و تعطیلات روز شکرگزاری به کمک آن خواهد آمد، با عملکرد مصیبت‌بار فیلم در هفته دوم، کاملا باطل شد. مارول‌ها پس از اینکه رکورد پایین‌ترین فروش در هفته اول (میان آثار دنیای سینمایی مارول) را به نام خود ثبت کرد، در هفته دوم هم تنها ۱۰.۲ میلیون دلار فروخت، یعنی یک افت فروش حدودا ۸۰ درصدی که آن‌هم در این دنیای سینمایی بی‌مانند است و هیچ‌کدام از ۳۲ فیلم قبلی در هفته‌ی دوم چنین افت فروش شوکه‌کننده‌ای را تجربه نکرده بودند.

مجموع فروش مارول‌ها در گیشه‌ی آمریکای شمالی، در حال حاضر حدود ۶۵ میلیون دلار است و با توجه به مسیری که تا اینجا طی کرده‌ است، این احتمال وجود دارد که به اولین فیلم دنیای سینمایی مارول تبدیل شود که از مرز فروش ۱۰۰ میلیون دلار عبور نمی‌کند. برای مقایسه، «مرد مورچه‌ای و زنبورک: شیدایی کوانتومی» علی‌رغم بازخوردهای منفی، ۲۶۱ میلیون دلار در آمریکا فروخت. «جاودانگان» (۲۰۲۱)، یکی دیگر از آثار گمنام مارول به فروش ۱۶۴ میلیون دلاری رسید، «بیوه سیاه» (۲۰۲۱) دیگر فیلمی که در دوران اوج همه‌گیری کرونا روی پرده رفته بود، ۱۸۳ میلیون دلار و حتی «هالک شگفت‌انگیز» هم ۱۳۴ میلیون دلار فروخت.

مارول‌ها می‌توانست در بازار جهانی شرایط خود را بهبود ببخشد؛ در سال‌های اخیر، فیلم‌های متعددی همچون «فست ایکس» (۲۰۲۳) با تشکر از گیشه‌ی جهانی موفق ظاهر شده‌اند (فست ایکس ۱۴۶ میلیون دلار در آمریکای شمالی و ۵۶۸ میلیون دلار در گیشه‌ی جهانی فروخت). اما کشورهای دیگر هم از این مارول‌ها استقبال نکرده‌اند. پیش‌بینی اولیه این بود که فیلم حدود ۸۰ میلیون دلار در گیشه بین‌المللی فروش داشته باشد و هفته‌ی اول را در مجموع با حدود ۱۴۰ میلیون دلار آغاز کند. مارول‌ها اما تنها ۶۲.۹ میلیون دلار در کشورهای دیگر فروخت تا مجموع فروش آن به ۹۶.۳ میلیون دلار برسد.

عملکرد مارول‌ها در گیشه هنگامی ناامیدکننده‌ و تکان‌دهنده‌تر می‌شود که آن را با نسخه‌ی اصلی یعنی کاپیتان مارول مقایسه کنیم؛ فیلمی که در گیشه‌ی داخلی حدود ۴۲۶.۸ میلیون دلار و در گیشه‌ی بین‌المللی بیش از ۷۰۰ میلیون دلار فروخت تا فروش کلی آن به عدد حیرت‌انگیز ۱.۱ میلیارد دلار برسد. چرا دنباله‌ی چنین فیلم محبوبی، باید حدود ۹۳۵ میلیون دلار کمتر بفروشد؟! (فاصله‌ی آن‌ها در هفته‌های آتی اندکی کمتر خواهد شد)

هزینه‌های تولید را هم نباید نادیده گرفت. کاپیتان مارول با احتساب تبلیغات، بودجه‌ای حدودا ۳۰۰ میلیون دلاری داشت (۱۷۵ میلیون دلار هزینه تولید) و در نهایت به سود قابل‌قبول ۴۱۴ میلیون دلاری رسید. کاپیتان مارول از هر نظر یک موفقیت بلاک‌باستری کامل بود و یکی از موفقیت‌ترین و سودآورترین آثار ابرقهرمانی تاریخ است اما مارول‌ها دقیقا نقطه‌ی مقابل آن قرار می‌گیرد، یکی از شکست‌خورده‌ترین و زیان‌آورترین فیلم‌های ابرقهرمانی تاریخ.

با احتساب هزینه‌ی تبلیغات، مارول‌ها بودجه‌ای حدود ۳۲۰ میلیون دلاری داشته است، بنابراین فیلم باید چیزی حدود ۶۵۰ الی ۷۰۰ میلیون دلار می‌فروخت تا هزینه‌های ساخت خود را جبران کند و پس از آن، تازه‌ می‌توانست سوددهی خالص را آغاز کند. از آنجایی که فیلم تا اینجا تنها ۱۶۷ میلیون دلار فروخته و بیش از دو هفته روی پرده بوده است، مارول‌ها احتمالا به بزرگ‌ترین شکست تجاری سال ۲۰۲۳ تبدیل خواهد شد (و کاملا این شانس را دارد که به بزرگ‌ترین شکست تجاری دهه نیز تبدیل شود). با توجه به آمارها، این فیلم حداقل ۲۰۰ میلیون دلار به دیزنی و مارول ضرر مالی خواهد زد.

مارول‌ها شاید یک فاجعه‌ی تاریخی را رقم زده باشد اما اگر خوش‌بینانه به قضیه نگاه کنیم، ما را امیدوار می‌کند تا در آینده‌ی نزدیک شاهد نسخه‌ی بهتری از دنیای سینمایی مارول باشیم. با عملکرد این فیلم، مارول باید سازوکارهای خود را دگرگون کند و کیفیت را به کمیت ترجیح دهد زیرا اگر قرار باشد فیلم‌های آتی آن‌ها هم به چنین وضعیتی دچار شوند، دیری نمی گذرد که دنیای سینمایی مارول مشابه دنیای توسعه‌یافته دی‌سی، به کلی کنار گذاشته شود.

بخش دوم: چه اتفاقی برای فیلم «مارول‌ها» رخ داد؟

«نگهبانان کهکشان ۳» و فصل دوم سریال «لوکی»، روزهایی که دنیای سینمایی مارول در اوج بود را یادآور شدند اما این فرنچایز محبوب، در دو سال اخیر چند شکست مفتضحانه را هم تجربه کرده است، مثل «مرد مورچه‌ای و زنبورک: شیدایی کوانتومی» و «تهاجم مخفی». اما همان‌طور که بالاتر هم توضیح دادیم، مارول‌ها وضعیت به مراتب بدتری دارد و ضعیف‌ترین عملکرد ممکن را داشته است.

اما چرا؟ چرا در میان آثار اخیر، مارول‌ها به شکست مطلق تبدیل شد؟ فاکتورهای متعددی در این زمینه تاثیرگذار بوده‌اند که بعضی از آن‌ها به خود فیلم ربط دارد و بعضی دیگر را باید برآمده از بدشانسی و شرایط موجود بدانیم.